Ellerin Deneyimi Sevimli Kılıyor
Henar için.
Fontenelle gençlik yıllarında Malebranche’a yaptığı bir ziyareti anımsar. Odaya gebe bir köpek girer. Çok cana yakın ama sağlığı biraz bozuk olan Malebranche, beli tirbuşon gibi iki büklüm olmuş bir papazdır. Odadakileri rahatsız etmemesi için köpeğe sopayla vurdurarak onu dışarı attırır. Zavallı hayvan acıyla havlayarak kaçar. Bir Descartes yanlısı olan Malebranche olaya kayıtsız tavrıyla, “Önemli değil” der. “O bir makinedir.”
José Ortega y Gasset – Avcılık Üstüne
I. Daha Eski Bir Bildirim Yok
Denizi sırtında taşıyan balinaların
Uzun süre güneş altında kaldıklarında
İntiharın, Sanayi Devrimi tarafından
Başlatıldığını ve tüm intiharların
Sanayi Devrimini tekrarladığını söylüyor.
Balinalar bu bilgiyi kulak kiri tıkacında saklıyor
Kanla besleniyor bu bilgi şimdilik:
Sonsuzluklarını gidermeye gelen
Hayvanlardan duymuştum bunu
Havada süzülen kemiğin bıraktığı iz
Onları hatırlatıyor
Onun ağzından:
On bin yıl öncesinin çizgilerini arıyorsun
Önceden uyarılmış olduğun için
Benim için neden böyle bir bilgi
Yaratmadın hiç
Deneyim geldiğinde gözlerini kapat
Bu yüzyıl öyle ya da böyle geçecektir
Bedenimizde açılan üniformalar
Sabahlara kadar açık kalacak
Göz göze gelemediğin bir canlıydı -deneyim
Yeterince yaklaşınca görülebiliyormuş
Deneyim kımıldadığında
Zihninde bulanık bir kemik canlandı
Hayır o değil
Gözlerime bakardı usulca
Yeterince yaklaşmanın bir adı oluyordu böylece
Şimdi gerçekten o gömülü üniformayı
Bulmak hiçbir şey ifade etmiyor mu
Sabah uyandığında yükselen sesler düşün
Deneyim yaklaşıyor
Buna katlanmanın tek yolu
Denizaltılarının sesini duyabilmek
II. Kemik Takası
Her bir denizaltı
Balinalar için göz göze gelemediği birer canlıydı
Bunun için uzun bir zaman bir deneyim olarak
Onlara sesler verdiler
Yeterince yaklaşmaya gereksinim duymadılar
Havada süzülen kemikten de eski bir bildirim olsa da bu
Bize hâlâ gizemli bir iletişim içinde olacak kadar yakındır onlar
Havada süzülen kemik onları hatırlatıyor
Onlar hatırlatıyor müziği
Onlar denince daha yoğun bir müzik
Onlar müziği hızlandırıyor
İlk takas o kadar da masum değildi
Gözlerimi kapattığımda
İlk takası görmek verilmiş bana
Yakın tarihimden eski kayıtları dinliyorsunuz:
Tekvin’den yükselen sesler
Kemik Kayıtları
Kavminin korumasından uzak
Başıboş dolaşmaktasındır
Düşünerek beyninde bir kemik yaratmalısın*
Aklına yatmalı havada süzülmeli
Havada süzülen kemikten bilinç yaratmalısın
Onları hatırlamalısın Ryobra.
Ya da Roentgenizdat: Kemik müziği
Bir devrim anında denizde neler olduğunu
Yüksek sesle bağırabiliriz artık
Çünkü kimse duymaz bizi
Buna da deneyim diyeceklerdir
III. Bir Devrim Anında Denizde Neler Oluyor Günü
Bizi o deneyime götüren balinalar
Denizaltılarına düşünmeyi çoktan öğretmişlerdi
Uzun zamandan beri bugünü bekliyorlardı
Balinaların dünyadan uzaklaştığını gösteren ilk karardı bu
Dünyadan uzaklaşma sesi korkuyu getirir
Çünkü korku her yerdedir
Sık sık su yüzeyine çıkacak sesleri
Dünyadan çıkma sesine karışır diye
İnsan bu deneyimi balinalardan alıp ellerine getirdi
Ellerin deneyimi sevimli yetmeye kılıyordu
Ellerinin deneyimi sevimli yetmeye kılıyor bilgisi
Solunuma gereksinim duyuyor
Bilgi bir devrim anında
Deneyimi böyle değiştiriyor
Görüyor musun
Bir devrim anında denizde neler oluyor
Onlarla gerçekten iletişim kurulabilirdi
Ellerinin deneyimden önce geldiği öğrenilmeseydi
Bunu öğrendikten uzun bir zaman sonra
Sana dokunmayı düşündük
Denizaltıları düşünmeyi hisseder
Wittgeinstein, bir makine düşünebilir mi diye sorar
Düşünmeyi hissedebilir mi diye soramazdı
Denizaltılarının yakın bir arkadaşa ihtiyacı olur
Çünkü korku her yerdedir
Bu yüzden geceleyin komşu denizaltıları
Kitaplığına kapanır Wittgeinstein okur
Denizaltılarının okuduklarına göre
Bir canlı gördüğünde her makine korkar
Ses tonunda belirir bu korku
Anlattığı şeyin olduğuna inanmak zorundadır
Çünkü korku hâlâ her yerdedir
Seslenelim ona ve hepimiz görelim
Bir deneyim olarak alalım bu sesleri
Sana doğru yerde dokunabilmenin ellerini konuştuk yıllarca
Sana doğru yerde dokunduğumuzu
Bunun Sanayi Devriminden kalan tek deneyim olduğunu
İkimizden başka kimse bilmeyecek
Artık uyu
Hem deneyim gelse görürdük
Değil mi
* İlk takas
